Achttien lessen uit 2018

Achttien lessen uit 2018

Wekelijks probeer ik iets te leren over loopbaan, leven en leiderschap. En dat mag ik hier dan delen. Vandaag: de oogst van het voorbije jaar. Mijn achttien belangrijkste lessen uit 2018, in drie categorieën: reflectie, karakter en verandering.

REFLECTIE
1. Positieve veranderingen beginnen vaak met een eerlijke blik op je tekortkomingen. Gedragseconoom Richard Thaler zegt daarover: „Wees realistisch, we zijn geen perfecte mensen. We zijn niet rationeel, we hebben weinig wilskracht, we hebben vaak hulp nodig om de juiste dingen te doen.”
2. Het probleem: des te beter onze baan, des te slechter blijken we in kritische zelfreflectie. De remedie: vraag de mensen die je vertrouwt regelmatig om feedback.
3. Ook nuttig: voel je verontwaardiging over wat een ander doet? Reserveer 10 procent van dat gevoel voor jezelf. In hoeverre maak je je schuldig aan vergelijkbaar gedrag?
4. Stel jezelf de vraag: welke belangrijke voornemens heb ik dit jaar (opnieuw) niet uitgevoerd?
5. En nog een vraag: hoeveel procent van mijn werk draagt daadwerkelijk bij aan het welzijn van anderen? Hoe zou ik dat percentage kunnen vergroten?
6. Vraag jezelf ook: wat zijn actuele problemen in de wereld waarvoor ik niet mag weglopen?

KARAKTER
7. Doelbewust werken aan ons karakter wordt al sinds de klassieke oudheid gezien als de weg naar het goede leven.
8. In praktische zin betekent dat: streven naar positieve gewoontes, naar deugden in je dagelijkse denken en handelen.
9. Nog praktischer: stel voor jezelf een paar heldere leefregels op. Wat zijn jouw beloftes aan jezelf en aan de mensen om je heen?
10. Inspiratie hiervoor kun je onder meer vinden in je eigen levensverhaal. Beschrijf je persoonlijke hoogte- en dieptepunten. Welke lessen en voornemens destilleer je hieruit?
11. Een goede gewoonte, volgens onderhandelingsexpert Dan Shapiro: probeer het waardevolle te zien in wat (heel) andere mensen denken, voelen en doen.
12. Essentieel volgens econoom Robert Frank: oog hebben voor de mazzel in je leven. Dat maakt je bewezen dankbaarder, gelukkiger en vrijgeviger.

VERANDERING
13. Gebruik het moment. Psychologen noemen dat het ‘fresh start effect’. Een nieuwe week, een nieuwe maand en een nieuw jaar geven je extra motivatie iets te verbeteren.
14. Zie verandering niet als een prestatie, maar als een proces. Dat maakt het makkelijker van tegenvallers en fouten te leren.
15. Onderzoek laat zien: ‘leuk’ werkt. Het onmiddellijke plezier bij wat we doen, is essentieel voor het volhouden van een verandering.
16. Bij het werken aan nieuw gedrag overschatten we doorgaans de rol van wilskracht en onderschatten we de invloed van onze omgeving.
17. Kijk daarom hoe je directe, fysieke omgeving een verandering kan ondersteunen.
18. En, elementair volgens psycholoog Daniel Kahneman, onderzoek altijd welke praktische belemmeringen een verandering ondermijnen en hoe je die factoren kunt wegnemen.

Als mens kunnen we kritisch nadenken over onszelf – een beetje. We kunnen nadenken over wie we willen zijn – een beetje. En we kunnen hieraan werken. Ook een beetje. Met wat mazzel maken deze beetjes samen een belangrijk verschil. Met die gedachte ga ik het nieuwe jaar in. Cynisch worden kan altijd nog.

Ben Tiggelaar
(verschenen als column in NRC)

Delen