Als je baas niet deugt
Als je baas niet deugt
Stel dat je baas een soort Trump, Bolsonaro of Darth Vader is. Dat je werkt voor een narcist, iemand zonder ethisch kompas of een baas die medewerkers honds behandelt. Wat doe je dan?
Voor een deel van de werkende mensheid is hun baas een belangrijke bron van stress. Dat is slecht voor onze prestaties (chronische stress maakt je minder creatief). Slecht voor de gezondheid (Zweedse onderzoekers ontdekten dat door slecht leiderschap de kans op hartklachten toeneemt). En bovendien leidt stress ertoe dat we minder initiatief nemen en daardoor juist te lang bij het bedrijf blijven.
Komt dat nou veel voor, zo’n slechte baas? Volgens recent Brits onderzoek beoordeelt 13 procent van de Europese werkenden zijn baas als slecht. Heel wat minder dan Amerikaanse onderzoekers rapporteren: zij noteren regelmatig scores boven de 50 procent.
Maar wat is ‘slecht’ eigenlijk? De Canadese onderzoeker Seth Spain maakt een onderscheid tussen ‘disfunctionele’ en ‘duistere’ leidinggevenden. Disfunctionele bazen bedoelen het allemaal niet verkeerd, maar ze ontberen de vaardigheden om effectief te zijn. Met zo’n baas kun je, met wat moeite, nog wel samenwerken. Dat geldt niet voor de managers van de dark side: destructieve personen die anderen misbruiken voor hun eigen succes.
Goed. Wat te doen als je een baas hebt die niet deugt? Vijf tips.
1. Bouw aan veerkracht.
In de literatuur op het gebied van resilience (veerkracht) keert een aantal adviezen telkens terug. Voor het omgaan met nare dingen in je leven is het belangrijk om je sociale vangnet te onderhouden. Regel dat je over je werk kunt praten met vrienden, familie of een coach. Zorg daarnaast goed voor je lijf. Slaap voldoende en sport regelmatig. Dat helpt in het omgaan met baas- en werkstress.
2. Vecht terug.
Onderzoeker Bennett Tepper adviseert mensen met een slechte baas om zich ‘passief agressief’ op te stellen. Negeer je leidinggevende, veins onwetendheid als je baas een woedeaanval heeft en span je gewoon iets minder in voor je werk. Volgens Tepper zullen mensen die op deze manier terugvechten zich minder snel slachtoffer voelen.
3. Praat met personeelszaken.
Consultant Mary Abbajay schrijft in een stuk over slechte bazen in Harvard Business Review dat je in gesprek moet gaan met de HR-afdeling van je bedrijf. Er is een kans dat ze inmiddels enige ervaring hebben met dit probleem. Check vooraf wel even bij je collega’s of HR een beetje constructief meedenkt op dit gebied.
4. Zeg wat je nodig hebt.
Nog een tip van Abbajay: vergeet feedback, vraag gewoon wat je nodig hebt. De kans dat een slechte baas op jouw tips zit te wachten is klein. Vertel daarom gewoon wat je nodig hebt om je werk naar behoren te kunnen doen. Bereid dit soort gesprekken goed voor en stel je vragen op een moment dat je baas in een goede bui is.
5. Ga weg.
Juist door je voor te bereiden op je vertrek, stelt managementauteur Peter van Lonkhuyzen, ben je minder afhankelijk van een slechte baas. Dus: leg een dossier aan over je baas, maak die belangrijke klus netjes af, bereid je voor op dat laatste gesprek en haal daarna opgelucht adem. Eindelijk vrij.
Ben Tiggelaar
(verschenen als column in NRC)
Delen
