Als je collega een dierbare verliest
Als je collega een dierbare verliest
Wat doe je als een collega een dierbare verliest? Ik vroeg het me af na lezing van het ontroerende interview met staatssecretaris Paul Blokhuis. Onder meer over het verlies van zijn dochter, en hoe zijn collega’s in het kabinet hem hadden gesteund.
Vorig jaar deed vakbond CNV onderzoek naar rouw op de werkvloer. De conclusie was dat rouwende werknemers vaak in de knel raken. Zo zei ruim een kwart van de ondervraagden na het verlies van een dierbare te snel weer aan het werk te zijn gegaan.
Van de mensen die een partner of een kind verloren, bleek 73 procent langere tijd niet goed te functioneren. En 23 procent van hen zei dat ze een burn-out hadden opgelopen door de combinatie van werk en rouw.
Veel mensen denken bij rouwbegeleiding aan de vijf fasen van de Zwitsers-Amerikaanse psychiater Elisabeth Kübler-Ross: ontkenning, boosheid, strijd, depressie en aanvaarding. Dit model gaat echter eigenlijk niet over het verlies van een dierbare, maar over hoe mensen omgaan met hun eigen aanstaande dood. Kübler-Ross formuleerde de fasen primair op basis van haar werk en gesprekken met terminale patiënten. Ook goed om te weten: later onderzoek leverde geen empirische ondersteuning voor haar model.
Gezaghebbende rouwonderzoekers, zoals George Bonanno, hoofd van het Loss, Trauma, and Emotion Lab aan Columbia University, raden sterk af dit model of andere ‘fase-aanpakken’ te gebruiken. Volgens Bonanno verschillen mensen sterk van elkaar in de omgang met verlies. Ook de duur van de rouw verschilt. Zo ervaart ongeveer 10 procent van de mensen grote moeite met de verwerking van een verlies en functioneert langer dan een half jaar slecht.
De meerderheid blijkt echter veerkrachtig en pakt na enkele dagen of weken het dagelijkse leven weer op. In hun onderzoeken zagen Bonanno en collega’s geen fasen die mensen doorliepen, wel dat rouwenden vaak maandenlang een slingerbeweging ervaren tussen diep verdriet en positieve emoties, zoals het koesteren van mooie herinneringen of het genieten van eenvoudige afleiding.
Wat kun je als collega’s doen om te helpen? Een paar adviezen uit rouwonderzoek.
– Werken heeft in het algemeen een positieve invloed op rouwenden. Een vast ritme, contact met collega’s en stellen en halen van kleine doelen helpen mensen het leven weer op te pakken.
– Als collega moet je ruimte bieden voor verdriet. Door te luisteren en je realiseren wat verlies met iemand doet. Zo zijn mensen die rouwen vaak vermoeid en minder geconcentreerd. Dit kan lang aanhouden, terwijl collega’s na een paar dagen compassie vaak weer in beslag worden genomen door deadlines en urgente taken.
– Leidinggevenden blijken een belangrijke rol te hebben. Praktisch: denk aan vrije dagen en terugkeren naar het werk. Bied bijvoorbeeld aan dat iemand de eerste werkdag wordt opgehaald door collega’s. Maar ook emotioneel: door beschikbaar te zijn voor de rouwende, geduld te tonen, te luisteren en te helpen.
– Rouwonderzoekers pleiten ervoor dat leidinggevenden een training volgen op dit gebied. In de komende tien jaar krijgt ongeveer de helft van onze collega’s te maken met verlies. Het is goed om voorbereid te zijn.
Ben Tiggelaar
(verschenen als column in NRC)
Delen
