De beste leider die je ooit hebt gehad
De beste leider die je ooit hebt gehad
Tijdens seminars vraag ik geregeld wie de beste leider is die mensen in hun leven hebben gehad. Verrassend vaak noemen deelnemers dan geen bazen uit hun professionele loopbaan, maar leraren. Onderwijzers, meestal op de basis- of de middelbare school, die hen hebben geholpen om boven zichzelf uit te stijgen.
Schrijnend daarom dat het vak van leraar zo zwaar wordt ondergewaardeerd. Vrijwel ieder onderzoek naar het imago van docenten laat een negatief beeld zien. Het maatschappelijk aanzien is laag, net als het salaris en er zijn hordes mensen die denken dat ze het beter weten dan de leraar. Het grootste onrecht is nog wel dat de onderschatting van docenten toeneemt naarmate de leerlingen in hun klas jonger zijn.
Bij deze misstand moet ik wat langer stilstaan. Zelf geef ik regelmatig les aan groepen volwassenen die zich vrijwillig hebben aangemeld voor een seminar of een cursus. De deelnemers zijn in de regel leergierig. Ze doen leuk mee en ordeproblemen heb ik nog nooit gehad.
Af en toe sta ik als docent ook voor groepen studenten in het HBO en WO. Hier moet je iets meer je best doen om de aandacht vast te houden, maar ook dat lukt in de regel nog wel.
Heel soms verzorg ik een les voor scholieren in het voortgezet onderwijs. Dat is al behoorlijk zweten.
En een paar keer in mijn leven heb ik geprobeerd om les te geven aan een klein groepje kinderen in de basisschoolleeftijd. Mijn ervaring: dat is keihard werken. Helemaal -stel ik me zo voor- wanneer het er dertig zijn en er kinderen tussen zitten die geen zin hebben of last hebben van concentratieproblemen of leermoeilijkheden.
De meeste mensen, ook de meeste ouders, hebben geen idee wat er bij komt kijken om les te geven aan zo’n basisschoolklas. De gedachtegang is vaak: zolang ik als volwassene begrijp wat er wordt gedoceerd, kan dat lesgeven niet al te moeilijk zijn. Dus ervaren we diep respect voor de natuurkundedocent die aan VWO-leerlingen iets uitlegt over deeltjesfysica en voelen we ons al gauw verheven boven de basisschoolonderwijzer die onze kinderen ‘t kofschip probeert bij te brengen.
Ridicuul eigenlijk. De vraag is tenslotte niet of jij, ik en de leraar snappen hoe je werkwoorden vervoegt. De vraag is of je in staat bent om dit aan kinderen te leren. En of je ze intussen kunt helpen in hun ontwikkeling als persoon. Elke dag opnieuw. Dat is een vak. Een verdraaid veeleisend vak bovendien.
De laatste jaren heb ik professioneel en privé meer mensen in het onderwijs leren kennen. Des te meer ik leer over hun werk, des te meer realiseer ik me dat mijn beeld van hun vak hopeloos onnozel was. Ik luister naar nieuwe inzichten op het gebied van pedagogiek en didactiek en denk: dit zou elke vader, elke moeder moeten weten. En elke manager.
Ook als je al lang van school bent, valt er van onderwijzers veel te leren. Al was het maar hoe je voor anderen de beste leider kunt worden die ze ooit zullen hebben.
Ben Tiggelaar
(Verschenen als column in NRC Handelsblad)
Delen
