De échte uitdaging voor de toekomst
De échte uitdaging voor de toekomst
Twee vragen voor managers, ondernemers en investeerders. Eén: geloof je dat klimaatverandering een bedreiging is? En twee: geloof je dat regeringen dit probleem zullen oplossen? De vragen komen uit Reimagining capitalism in a world on fire, van Harvard-hoogleraar Rebecca Henderson. De managers in haar boek antwoorden: ‘ja’ en ‘nee’. En ze realiseren zich dat het tijd is voor een serieus gesprek over hun eigen rol in deze enorme uitdaging.
Toen Henderson jaren geleden begon met een collegereeks voor MBA-studenten over duurzaam kapitalisme, deden slechts 28 studenten mee. Nu zitten haar colleges vol met honderden mensen en is haar boek, zonet vertaald als Een nieuw kapitalisme voor een wereld in verwarring een bestseller.
Henderson vindt dat ondernemingen een belangrijke rol moeten spelen bij de aanpak van klimaatverandering en de groeiende ongelijkheid in de wereld. Ze gelooft tegelijk dat dit niet gaat lukken zonder strenge spelregels. Volgens haar bestaat de puzzel uit vijf stukken.
Gedeelde waarde: aanpakken van wereldproblemen en geld verdienen kunnen hand in hand gaan als je bereid bent er tijd en moeite in te investeren. Henderson beschrijft hoe theemerk Lipton, onderdeel van Unilever, in ruim vijf jaar zijn aanvoerketen wist te verduurzamen, onder meer met training en ondersteuning van enkele honderdduizenden kleine theeboeren. Liptons strategie leidde tot een hoger marktaandeel.
Een hoger doel: het idee dat bedrijven slechts geldmachines zijn in dienst van aandeelhouders, is achterhaald. Een bedrijf is in de eerste plaats een gemeenschap van mensen die werken aan een gezamenlijk doel dat bij voorkeur iets verder reikt dan eigenbelang. Een hoger doel is een krachtige motivator om je werk op een nieuwe, andere manier aan te pakken.
Een nieuwe kijk op financiën: financiële indicatoren zijn nu te sterk gericht op de korte termijn, stelt Henderson. Nodig zijn graadmeters die meer zijn gericht op de lange termijn en maatschappelijk verantwoord ondernemen. Financiële instellingen, zoals het immense Japanse Overheidsfonds voor Pensioeninvesteringen, dat ruim 1 procent van alle beleggingen wereldwijd beheert, en beleggingsgigant Blackrock, gebruiken nu al hun invloed om dit te bewerkstelligen.
Samenwerking: om serieuze impact te hebben, moeten bedrijven samenwerken. In veel sectoren worden tegenwoordig collectieve ‘precompetitieve’ afspraken gemaakt, bijvoorbeeld over duurzame inkoop en faire salarissen in de gehele keten. Zo worden ondernemers die vooroplopen niet in de rug geschoten door concurrenten.
Hervorming van instituties en overheden: lang was de lobby van het bedrijfsleven primair gericht op meer vrijheid en minder belasting. Volgens Henderson moeten ondernemers zich niet afvragen: ‘is dit beleid voordelig voor mij?’, maar: ‘hoe beschermen we de instellingen die ons rijk en vrij hebben gemaakt?’ Daar hoort ook bij dat bedrijven pleiten voor wetgeving die leidt tot ‘goed gedrag’, zoals strengere beprijzing van milieukosten.
Veel managers en ondernemers filosoferen over hoe de wereld eruit zal zien na de huidige pandemie. Henderson reikt ons ideeën aan die binnen dat denkproces een belangrijke plaats verdienen.
Ben Tiggelaar
(verschenen als column in NRC)
Delen
