De lessen uit je eigen levensverhaal
De lessen uit je eigen levensverhaal
Over hoe je een goede leider wordt, leven nogal wat ideeën. Recent deed ik ervaring op met een bijzondere oefening: het onderzoeken van je eigen levensverhaal.
Dit verhaal begint bij Starbucks. Werknemers die een contract hebben voor meer dan 20 uur per week bij Starbucks in de Verenigde Staten, krijgen een ziektekostenverzekering voor hun hele gezin. In China gaat de koffieketen nog een stap verder. Sinds vorig jaar krijgen fulltime medewerkers ook een verzekering die de kosten van ernstige ziektes van hun ouders dekt.
Waarom doet het bedrijf dat? Het verhaal gaat als volgt. Howard Schultz, de ondernemer die Starbucks groot maakte en deze zomer vertrok als topman, leerde een indringende levensles toen hij zeven jaar oud was. Zijn vader, Fred Schultz, was een man van twaalf ambachten en dertien ongelukken. Op een koude dag, winter 1961 in New York, brak hij zijn enkel tijdens zijn werk. Vader Schultz kwam thuis te zitten, zonder verzekering, zonder inkomen, terwijl moeder Schultz zeven maanden zwanger was. Het gezin raakte aan de bedelstaf en de buren moesten zorgen dat er eten op tafel kwam.
Schultz heeft het verhaal regelmatig verteld en ziet het als een belangrijke inspiratie voor zijn leiderschap. Ja, Starbucks is berucht vanwege belastingontwijking, maar tegelijk op veel plekken in de wereld geliefd vanwege zijn sociale beleid.
Je levensverhaal telt, zeggen leiderschapsexperts. Als je je afvraagt waar je eigenlijk voor wilt staan en voor wilt gaan, dan loont het om te reflecteren op je eigen levensloop. In diverse grote organisaties speelt deze overtuiging tegenwoordig een rol in de trainingen voor leiders.
Het afgelopen jaar heb ik twee keer zelf meegedaan aan een oefening op dit gebied. Dat gaat zo: je trekt een horizontale lijn en noteert daar leeftijden bij: 0, 10, 20 en zo door tot 100. Vervolgens noteer je belangrijke hoogtepunten in je leven boven de lijn en belangrijke dieptepunten eronder. En daarna vraag je je af en schrijf je op wat je hebt geleerd van die ervaringen. Wat is voor jou blijkbaar echt belangrijk? En wat helpt je als het tegenzit?
Een paar observaties. Allereerst: deze oefening kost meer tijd dan je denkt. Echt nadenken over je eigen geschiedenis en levenslessen is geen kwestie van minuten, maar van uren of dagen. Tweede: ik vond het onplezierig om het samen met onbekenden te doen. Waarom? Ik merkte dat ik al snel sociaal wenselijke hoogte- en dieptepunten uit mijn leven selecteerde, in plaats van wat mij echt had geraakt. En drie: je reflectie is het belangrijkst. De feiten in je verhaal tellen, maar nog belangrijker is: wat doet het met jou en wat doe jij daar vervolgens mee?
Dat laatste is wel een opluchting. Mijn leven is namelijk helemaal niet zo groots en meeslepend tot nu toe. Ik heb nooit gevochten in een oorlog, heb niet jaren onschuldig in de gevangenis gezeten en mijn vader heeft zelfs nog nooit iets gebroken.
En dat hoeft ook niet. Het gaat erom welke lessen ik trek uit mijn ups and downs en hoe ik die gebruik voor mijn leven en werk. En het gaat vooral – heel pragmatisch – om wat ik positief kan inzetten voor het deel van mijn levensverhaal dat nog voor mij ligt.
Ben Tiggelaar
(verschenen als column in NRC)
Delen
