De ondernemerslessen van Joop van den Ende
De ondernemerslessen van Joop van den Ende
Joop van den Ende (76) sprak afgelopen donderdag op een ondernemerscongres in Rotterdam. Hij deelde lessen die hij in zijn lange loopbaan had geleerd. Bijzonder, want Van den Ende geeft niet graag lezingen. Meeschrijven dus.
De hoofdlijnen van het verhaal zijn bekend. Van den Ende groeide van theatermaker uit tot de grootste tv-producent van Nederland. Na een fusie met John de Mol werd de rest van de wereld veroverd. En in 2000 werd hun gezamenlijke bedrijf Endemol gekocht door het Spaanse telecombedrijf Telefónica voor 2,6 miljard euro.
Maar waar begon het succes? Voor Van den Ende was 1969 essentieel. In dat jaar startte zijn samenwerking met André van Duin. Van Duin trad tot dan toe alleen op met een ‘bandparodie’, een komische playback-act. Maar Van den Ende wilde met hem een avondvullend theaterprogramma maken.
„André van Duin had tot dan toe nog nooit een woord gesproken op het toneel. Maar, dit is essentieel, hij maakte een keuze. Hij ging van vier schnabbeltjes op een avond voor 300 gulden per stuk, naar één keer optreden voor 250 gulden. Hij ging heel ver terug in zijn inkomen. Hij durfde de keuze te maken om beter te worden, om te leren.” De samenwerking bracht hun beider carrières in een stroomversnelling. En nog altijd zijn ze goed bevriend.
Wat indruk maakte op het publiek was Van den Endes vurige pleidooi voor bescheidenheid. Volgens Van den Ende zijn Nederlandse ondernemers succesvol in het buitenland door bescheiden te zijn en zich aan te passen. „Een show die een uur duurde in Nederland, duurde in Spanje twee uur. Amerikanen zeiden: nee, het moet een uur zijn. Maar wij zeiden: wil je twee uur, dan krijg je twee uur. ‘Humble’ zijn, luisteren, flexibel zijn. Je kunt geen grote broek aantrekken als je uit een klein land komt.”
Daarnaast moet een ondernemer ook als persoon bescheiden blijven, volgens Van den Ende. „Bij overnames keken we altijd eerst: wat heeft de eigenaar uit het bedrijf gehaald voor zichzelf, privé? Hoe groot zijn de auto’s die voor de deur staan? Het bedrijf gaat altijd voor. Het geld verdienen komt later. IJdel zijn we allemaal als ondernemer, maar ijdelheid mag nooit de drijfveer zijn. De gezonde zin om iets te gaan maken met een groepje mensen, daar gaat het om.”
Na de verkoop van Endemol, richtte Van den Ende zich weer op het theater, met name op musicals. Middenin de digitale revolutie begon hij opnieuw, met Stage Entertainment. „Niemand wist precies wat er ging gebeuren. En ik dacht: ik moet iets bedenken dat ‘internet-proof’ is. Een kunstenaar, een artiest, iemand die prachtig muziek maakt, die mooi danst, iemand die een verhaal vertelt, die mooi zingt… Dat kan nooit overgenomen worden door de computer. De echte mens, de echte kunstenaar, zal altijd blijven. Het aardige is dat ik pas de laatste twee jaar erkenning kreeg voor het idee dat live entertainment internet-proof is.”
Deze zomer werd Stage Entertainment, inmiddels actief in acht landen met ruim drieduizend medewerkers, overgenomen door het Amerikaanse mediabedrijf Advance. Van den Ende: „Ik ben inmiddels 76. En ik sta nu weer met niks. Zoekend naar iets nieuws. Moet je dan stoppen? Ik ben bang dat dat niet kan.”
Ben Tiggelaar
(Verschenen als column in NRC)
Delen
