Goede voornemens: tips van een Nobelprijswinnaar
Goede voornemens: tips van een Nobelprijswinnaar
We zijn geneigd om een beetje lacherig te doen over goede voornemens. Maar stel dat we er wat serieuze kennis bij betrekken? Richard Thaler won afgelopen jaar de Nobelprijs voor economie. Hij is gefascineerd door menselijk gedrag. Drie adviezen uit interviews, boeken en artikelen van Thaler over zelfmanagement.
1) Kijk eerlijk naar jezelf.
Meer controle over je gedrag begint volgens Thaler met her erkennen van je beperkingen. “Wees realistisch, we zijn geen perfecte mensen. We zijn niet rationeel, we hebben weinig wilskracht, we hebben vaak hulp nodig om de juiste dingen te doen.”
Volgens Thaler woedt in ons hoofd een conflict tussen de ‘planner’ en de ‘doener’. De planner gaat voor de lange termijn, denkt aan zijn gezondheid en pensioen. De doener kijkt naar plezier in het hier en nu en laat zich makkelijk verleiden. Wie zijn planner een handje wil helpen, moet de doener met kleine duwtjes -nudges- in de juiste richting sturen. Thaler: “Niemand gelooft dat hij vanzelf kan opstaan om zeven uur ‘s ochtends. Dus zet je een wekker. Zo moet je ook omgaan met andere voornemens.”
2) Verander de omgeving.
Volgens Thaler moeten we accepteren dat we voor veranderingen in ons gedrag iets in onze omgeving moeten veranderen. “Dat is een van de basics in het leven. Gedrag wordt in hoge mate gestuurd door de omgeving.” De kunst is om die omgeving zo in te richten dat het zo makkelijk wordt om het gewenste gedrag te vertonen.
Thaler houdt van eenvoudige, praktische oplossingen. “Mijn favoriete nudge is de tekst die in Londen op het wegdek staat bij vrijwel alle voetgangersoversteekplaatsen: look right. Ik ben al heel wat keren niet geraakt door een dubbeldekkerbus dankzij die tekst.” Volgens Thaler moeten we dezelfde aanpak volgen bij persoonlijke gedragsverandering.
Mijn vertaling: als ik beter wil eten, moet ik het slechte eten wegdoen en zorgen dat er alleen lekkere, gezonde dingen in huis zijn. Wil ik meer rust in mijn agenda, dan moet ik vooraf tijdblokken plannen voor ongestoord werken en ook tijd reserveren voor de onderbrekingen die er elke dag weer zijn.
3) Begin gewoon opnieuw.
Een belangrijke belemmering voor verandering is dat we volgens Thaler niet begrijpen hoe het werkt met ‘sunk costs’, verzonken kosten. Voorbeeld: je hebt een dessert besteld dat uiteindelijk toch niet zo lekker blijkt. Onze irrationele neiging is om het toch op te eten, zegt Thaler. We maken af wat we beginnen, ook als dat slecht voor ons is.
Thaler: “De rationele keuze is echter: laat het staan. Het geld voor dat dessert ben je toch al kwijt: verzonken kosten. Waarom zou je het jezelf aandoen om het óók nog eens op te eten?” Dit principe geldt niet alleen voor desserts, maar ook voor andere beslissingen uit het verleden waar we eigenlijk vanaf willen.
Volgens Thaler moeten we dit gedrag eerst leren herkennen. Daarna moeten we er hartelijk om lachen, zoals hijzelf ook graag doet, en ten slotte moeten we onszelf corrigeren en een nieuw, beter begin maken. Of in Thaler-taal: “Geef gewoon toe dat je een fout hebt gemaakt. And move on!”
Ben Tiggelaar
(Verschenen als column in NRC Handelsblad)
Delen
