Hoe je persoonlijkheid verandert door je werk
Hoe je persoonlijkheid verandert door je werk
Mensen veranderen door het werk dat ze doen. Beroepsdeformatie noemt de volkspsychologie dat. Een bedrijfsjurist ziet op den duur overal risico’s. En een psycholoog signaleert bij iedereen wel een stoornis. Onderzoek laat zien dat dit idee niet helemaal uit de lucht gegrepen is. Je werk kan zelfs je persoonlijkheid veranderen, zo blijkt.
Allereerst heeft het überhaupt hebben van een baan invloed op je. De Amerikaanse psycholoog Nathan Hudson en zijn collega’s ontdekten dat werkende mensen die zich verbonden voelen met hun baan, gradueel van karakter veranderen. Ze scoren op de lange termijn vooral hoger op zorgvuldigheid: ze worden doelgerichter en georganiseerder.
Het tegenovergestelde blijkt ook op te gaan. Een paar jaar geleden stelden de Britse onderzoeker Christopher Boyce en zijn collega’s vast dat werkloosheid een stevige invloed kan hebben op je karakter. Mensen die hun baan verliezen worden in de loop van de tijd minder mild, staan minder open voor nieuwe ervaringen en worden minder zorgvuldig.
Het gevaar is dat ze daardoor in een vicieuze cirkel belanden, want deze eigenschappen maken het lastiger om een baan te vinden. Als het wel lukt opnieuw aan de slag te komen, blijkt dat je karakter zich vervolgens weer de andere kant op ontwikkelt.
Naar de invloed van specifieke banen op je karakter is veel minder onderzoek gedaan. Maar wat er nu beschikbaar is, doet vermoeden dat de invloed van werk verder reikt dan we dachten.
Zo stelden de Chinese gedragsonderzoeker Wen-Dong Li en zijn collega’s vast dat mensen met een baan waarin ze meer verantwoordelijkheid krijgen en meer ruimte om eigen keuzes te maken, in de loop van de jaren een meer proactief karakter ontwikkelen. Ze nemen meer initiatief in verschillende onderdelen van het leven. Ze anticiperen meer op toekomstige veranderingen, maken meer plannen en tonen een toenemend doorzettingsvermogen. Ook hier lijkt sprake van een vicieuze cirkel: wie proactiever is, blijkt vervolgens ook weer meer verantwoordelijkheden en meer ruimte te krijgen.
Eerst beslissen wie je later wil zijn, en dan de werkomgeving kiezen waarin je die persoon kunt worden
Li en andere onderzoekers geloven dat je baan je persoonlijkheid verandert. Je werk bepaalt tot op zekere hoogte wie je wordt.
Een paar jaar geleden sprak ik Michael Beer, emeritus hoogleraar aan de Harvard Business School. Hij had een interessante mening over de vraag hoe je een goede leider wordt. Volgens hem moet je eerst een beeld hebben van wat goed leiderschap is en vervolgens voor een organisatie gaan werken die je in die richting kan vormen. Eerst beslissen wie je later wil zijn, en dan de werkomgeving kiezen waarin je die persoon kunt worden.
Beer: „Zoek een organisatie waar je een mentor krijgt en waar je evaluaties krijgt, niet alleen op basis van je prestaties, maar bijvoorbeeld ook op basis van de manier waarop je een connectie weet te maken met de medewerkers. Het is een socialisatieproces. Door te werken bij een bedrijf waar zulke waarden belangrijk zijn, wordt het echt onderdeel van je manier van denken en handelen.”
Aan kinderen wordt vaak gevraagd wát ze later willen worden. Maar een minstens even belangrijke vraag is wíe je wil worden. Het kan geen kwaad om die vraag mee te nemen bij je carrièrekeuzes.
Ben Tiggelaar
(Verschenen als column in NRC Handelsblad)
Delen
