Hoe ziet een effectieve topbestuurder eruit?
Hoe ziet een effectieve topbestuurder eruit?
Die vraag lijkt een beetje op de bekende psychologische uitdaging: denk niet aan een ijsbeer. Want zonder dat je het wilt zie je in je hoofd al gauw een lange man, veel zelfvertrouwen, charisma en – net als die ijsbeer – meestal wit.
Ook de mensen die gaan over benoemingen van topbestuurders blijken vaak te denken in dit soort stereotypen. Maar onderzoekers waarschuwen: om leiders te vinden die langdurig goede prestaties leveren moet je op hele andere kwaliteiten letten.
Het Amerikaanse adviesbureau ghSmart deed, samen met universiteiten in Chicago en Kopenhagen, ruim tien jaar onderzoek naar de eigenschappen van succesvolle topbestuurders. Belangrijkste conclusie: de kenmerken die worden gebruikt bij de selectie van bestuurders hebben meestal geen voorspellende waarde voor het functioneren.
Effectieve leiders hoeven niet extravert te zijn, hoeven niet van een prestigieuze universiteit te komen en bijna de helft van de succesvolle bestuurders blijkt onderweg naar de top wel een kostbare blunder te hebben gemaakt. En ja, topbestuurders moeten integer zijn, maar deze (en andere) kwaliteiten maken niet het verschil tussen gemiddelde en echt goede bestuurders.
In een recent artikel in de Harvard Business Review vertellen de onderzoekers waar we wél op moeten letten. Topvrouwen en -mannen die echt goed presteren, scoren hoog op de volgende vier gedragskenmerken.
1. Snel beslissen
Effectieve bestuurders durven besluiten te nemen, zeggen de onderzoekers. Ook als het om onvoorspelbare situaties gaat en niet alle gegevens beschikbaar zijn, raken ze niet in paniek en hakken ze knopen door. Ze begrijpen dat ze daardoor soms fouten moeten toegeven en besluiten moeten terugdraaien. Maar liever dat, dan medewerkers het gevoel te geven dat de baas vooral op de rem trapt.
2. Mensen betrekken
Effectieve bestuurders weten wie ze nodig hebben om dingen gedaan te krijgen. Ter illustratie: een topbestuurders in het onderzoek maakte bijvoorbeeld altijd een lijst met de sleutelpersonen die nodig waren om grote beslissingen geaccepteerd en uitgevoerd te krijgen. Overigens betekent dat niet dat iedereen dan ook mag meebeslissen. Wel is het zo dat goede leiders oprecht luisteren naar verschillende belanghebbenden voor er een besluit wordt genomen.
3. Aanpassingsvermogen
Juist wanneer zich situaties voordoen die niemand kon voorzien, blijkt de kwaliteit van een topbestuurders. Niet dat een effectieve bestuurder dan altijd op magische wijze het juiste antwoord weet. Belangrijker is om nieuwe situaties en tegenvallers snel te accepteren en van daaruit weer verder te handelen. Goede topbestuurders denken bovendien niet snel in termen van slagen of falen. Ze onderkennen dat hun werk in veel gevallen draait om uitproberen, leren en bijsturen.
4. Consistent resultaten leveren
Onverwacht groot succes trekt de aandacht, maar voor een topbestuurder zijn kenmerken als continuïteit en voorspelbaarheid belangrijker. Effectieve topbestuurders kennen de markt en de cijfers. Ze formuleren realistische verwachtingen. Ze organiseren een degelijke cadans in vergaderingen en evaluaties zodat ze weten wat er speelt en snel kunnen bijsturen als dat nodig is. En ze omringen zich niet met vriendjes, maar met mensen die bewezen kwaliteiten hebben. Zo krijgen ze het werk gedaan.
Heel kort samengevat: de best presterende topbestuurders zijn slim, sociaal verstandig, beheerst en vaak ook een beetje saai. Zeg maar: betrouwbare types die ook ik eigenlijk best als baas zou willen hebben.
Ben Tiggelaar
(Verschenen als column in NRC Handelsblad)
Delen
