Robuust plannen in onzekere tijden
Robuust plannen in onzekere tijden
Wie plannen maakt voor zichzelf of voor zijn bedrijf kan dat op verschillende manieren doen. Wanneer je heel flexibel bent, bijvoorbeeld omdat je een klein dienstverlenend bedrijf runt, dan kun je voorlopige keuzes maken en telkens je koers aanpassen. Een tweede aanpak, die veel kapitaalintensieve organisaties volgen, is het proberen de toekomst te voorspellen. Je brengt trends in kaart en bedenkt een strategie die binnen de verwachte toekomst de beste resultaten oplevert.
Maar wat doe je als de toekomst – zoals nu – wel heel onvoorspelbaar is? Dan is ‘Robust Decision Making’ (RDM) wellicht interessant, een beslismethode die werd ontwikkeld binnen de Amerikaanse denktank RAND Corporation door onderzoeker Robert Lempert en collega’s.
Disclaimer: wie hier serieus mee aan de slag wil bij een multinational, moet iets meer studie verrichten dan alleen deze column lezen. Maar de principes achter RDM zijn ook nuttig voor huis-tuin-en-keukenstrategen.
Een belangrijk uitgangspunt van RDM is dat de wereld complex, onzeker en onvoorspelbaar is. Het is daarom verstandig om plannen te maken die tot acceptabele resultaten leiden binnen verschillende toekomstscenario’s. Het gaat, eenvoudig gesteld, om vragen als: welke stappen kun je nu als restauranthouder zetten die de komende periode nuttig zijn, zowel wanneer de coronaregels a) een beetje strenger; b) veel strenger; of c) juist weer versoepeld worden?
Hoe werkt dit? Je begint met gebruikelijke vragen als: wat zou je kunnen doen als bedrijf, op het gebied van organisatie, producten of diensten? Of: welke stappen kan ik als individu zetten in mijn loopbaan? Aan welke criteria moeten acties voldoen? Welke resultaten streef je na?
De volgende stap is het bedenken van zoveel mogelijk toekomstscenario’s. Wat zou er allemaal kunnen gebeuren in de periode waarvoor jij je plannen maakt, dat consequenties heeft voor jouw bedrijf of jouw werk? Het is verstandig om bij dit proces mensen met verschillende gezichtspunten te betrekken.
Als je heel veel scenario’s hebt verzonnen, dan groepeer je ze. Uit honderd destilleer je bijvoorbeeld tien mogelijke toekomsten.
De volgende stap: verzamel zoveel mogelijk harde gegevens en reken je lijst met mogelijke acties door binnen de verschillende toekomstscenario’s die je hebt opgesteld. Dus: wat levert actie 1 ons op bij scenario A; wat levert actie 1 ons op bij scenario B; enzovoort. Zo voer je een ‘stresstest’ uit voor al je mogelijke acties en kun je een strategie gaan opstellen.
Belangrijk: het gaat er niet om dat je uit je lijst met mogelijke acties een ‘optimale’ strategie destilleert, maar een strategie die ‘robuust’ is en resultaten oplevert die ‘goed genoeg’ zijn binnen alle verschillende toekomsten die je in kaart hebt gebracht.
Ook geldt: robuustheid veronderstelt aanpassing. Ga er vanuit dat je je strategie onderweg regelmatig zult moeten veranderen als je nieuwe informatie krijgt.
Robust Decision Making is een complex proces. Maar de principes erachter helpen je om op een nieuwe manier naar beslissingen te kijken. Een manier die past bij de onzekere tijden waarin we leven.
Ben Tiggelaar
(verschenen als column in NRC)
Delen
