Succes en geluk hebben een bijzondere relatie met elkaar

Veel mensen willen graag succesvol zijn omdat ze hopen dat dit hen gelukkig zal maken. Je kent het wel: eerst die mooie baan bemachtigen… en dán ben ik gelukkig. Maar volgens onderzoekers werkt het eerder andersom.

Het onderwerp werkgeluk is al jaren bezig aan een opmars. De boeken, trainingen en TED-talks vliegen je om de oren. Sommige mensen worden daar blij van, en anderen denken: hmm, kunnen we niet gewoon ons werk doen?

Zelf pendel ik tussen beide posities. Reden om eens in wat onderzoek naar geluk en werk te duiken. Meest opmerkelijke bevinding: als je succesvol wilt zijn in je werk (en op andere terreinen), loont het om eerst aandacht te besteden aan je geluk.

Hoe zit dat? Geluksonderzoekers Sonja Luybomirksy, Laura King en Ed Diener onderzochten in 2005 al uitgebreid de relatie tussen succes en geluk. In 2018 zette Luybomirsky samen met collega’s Lisa Walsh en Julia Boehm de bevindingen op dit gebied nog eens opnieuw op een rijtje in een uitgebreide review van enkele honderden studies.

Hun belangrijkste conclusie is dat mensen die gelukkiger zijn betere resultaten boeken op het gebied van werk, relaties en gezondheid. Drie terreinen die binnen onze cultuur sterk verbonden zijn met het begrip succes.

Het essentiële ingrediënt binnen het brede begrip “geluk” is volgens de onderzoekers positief affect. Dat is de naam die psychologen geven aan het ervaren en uitdrukken van positieve emoties zoals opgewektheid, enthousiasme, vreugde en trots. Dus: hoe meer positief affect, des te beter de uitkomsten op levensgebieden als werk, relaties en gezondheid.

Hoe de relatie tussen geluk en succes precies loopt, is echter niet altijd duidelijk. Zo is het bijvoorbeeld mogelijk dat mensen die veel positieve emoties ervaren en tonen door de mensen om hen heen vooral gunstiger worden beoordeeld. Aan de andere kant: in de onderlinge samenwerking binnen een bedrijf en in het contact met klanten kan die gunstige beoordeling vervolgens ook daadwerkelijk tot betere resultaten en hogere inkomsten leiden.

Maar er zijn ook experimenten die een meer rechtstreekse relatie laten zien tussen positief affect en prestaties. Wanneer bij proefpersonen positieve gevoelens worden opgewekt, blijken ze vervolgens onder meer hogere doelen te stellen, taken langer vol te houden, slimmere ideeën te bedenken en meer vertrouwen te hebben in andere mensen en in zichzelf. Allemaal nuttige ingrediënten voor een goede werkdag.

Mooi. Maar hoe “werk” je dan aan je geluk? Is dat zo maakbaar? Ja en nee. De mate waarin je je gelukkig voelt kun je tot op zekere hoogte beïnvloeden door je eigen gedrag. Lyubomirksy zette in de loop van de jaren allerlei “geluksactiviteiten” op een rijtje. Drie van mijn favorieten.

Altruïstisch en vriendelijk gedrag naar andere mensen.
Regelmatig opschrijven voor jezelf of vertellen aan anderen waar je dankbaar voor bent.
Teamsporten, fietsen, hardlopen, naar de sportschool. Onderzoek laat zien dat het allemaal helpt.

Er schuilt wel een addertje onder het gras. Bedrijven en individuen die al te krampachtig streven naar geluk, bereiken volgens psychologen namelijk vaak het tegendeel. Hun welbevinden daalt juist door het najagen ervan.

Grappig. Geluk blijkt geen trucje waarmee je snel en makkelijk rijk en succesvol kunt worden. Daar word ik dan weer blij van.

Ben Tiggelaar
(verschenen als column in NRC)

Succes en geluk hebben een bijzondere relatie met elkaar