Van bureaucratie naar humanocratie
Van bureaucratie naar humanocratie
Speel je regelmatig op veilig, terwijl je eigenlijk lef zou moeten tonen? Ben je bang om processen en structuren die niet werken aan de kaak te stellen? Grote kans dat je vastzit in achterhaalde bureaucratische ideeën.
Enter Gary Hamel en Michele Zanini met hun nieuwe boek Humanocracy. Hamel is een bekende managementdenker, onder meer docent aan de London Business School. Zanini is consultant inzake verandering en innovatie. In hun boek binden ze de strijd aan met bureaucratie. Hun vijf belangrijkste inzichten en een paar kanttekeningen.
1) Een eeuw geleden ging het erom laagopgeleide mensen zoveel mogelijk op dezelfde manier productief te laten zijn. Nu is de uitdaging hogeropgeleide mensen hun eigen inzichten en originaliteit te laten inzetten. Dat vereist een nieuwe benadering van management die niet langer regels en hiërarchie centraal stelt, maar mensen.
2) Hamel en Zanini bepleiten werken met kleine, zelfstandige teams, wat ondernemerschap stimuleert. Een favoriet voorbeeld is Haier. Deze Chinese fabrikant van huishoudelijke apparaten en elektronica heeft ruim 75.000 medewerkers werken in 4.000 micro-ondernemingen. Daarbinnen maken ze hun eigen plannen. Ze nemen zelf collega’s aan, verdelen onderling werk, verantwoordelijkheden én financiële beloning.
3) Het is tijd voor nieuwe managementprincipes. Zoals eigenaarschap: bied medewerkers autonomie en laat hen delen in het financiële succes van een onderneming. Stimuleer ook goede onderlinge relaties, nieuwsgierigheid en openstaan voor afwijkende, nieuwe ideeën. En verdeel verantwoordelijkheden op basis van kwaliteiten, niet op basis van vriendjespolitiek.
4) Wacht niet tot je baas erom vraagt, maar experimenteer zelf met nieuwe vormen van organiseren. Hoe? Stel de vraag: welke processen in onze organisatie zijn het meest ondermijnend voor eigen initiatief en innovatie? Bedenk samen een nieuwe aanpak en probeer hem uit. Verzamel data onderweg en stuur bij tot je een betere, nieuwe vorm van werken hebt gevonden.
5) Iedere baan kan mooi en uitdagend zijn. Realiseer je dat mensen wereldwijd genoeg hebben van het functioneren in systemen die anderen voor hen hebben bedacht en hen klein houden. Medewerkers willen worden behandeld als volwassenen, zelf beslissingen nemen en zelf doorgroeien.
Humanocracy is een lekker activistisch boek met veel ideeën en voorbeelden die je aan het denken zetten. Prima, want in veel bedrijven ontmoedigen nog altijd kinderachtige regels creativiteit en ondernemerschap,
De schrijvers vermijden bewust de nuance. Daarom als bonus drie mitsen en maren van mij. Een succesvol bedrijf en plezier in je werk zijn volgens Hamel en Zanini het hoogst haalbare in een mensenleven. Over belangrijkere doelen zoals duurzaamheid en rechtvaardigheid, waar juist veel jonge ondernemers zich op richten, gaat het niet.
Daarnaast bepleiten de auteurs voortdurend bottom-upinitiatieven, maar gebruiken ze zelf voorbeelden van bedrijven die door oprichters of bestuurders innovatief zijn ingericht, zoals Buurtzorg Nederland.
En ze vergeten voor het gemak dat er ook veel regels en procedures zijn die werknemers, klanten en burgers beschermen en zo juist een meer humane wereld creëren.
Ben Tiggelaar
(verschenen als column in NRC)
Delen
