Wat moet je met verontwaardiging?
Wat moet je met verontwaardiging?
Misschien herken je dit. Ik voel een grote verontwaardiging over de honderden miljoenen euro’s aan steekpenningen die Shell betaalde in Nigeria. En ook over het feit dat de directie onder leiding van Ben van Beurden elke schuld ontkent. Eigenlijk zou ik nu het liefst eens goed van leer trekken, maar…
– Maar… Ik heb me jaren geleden voorgenomen om niet al te cynisch te worden. Om als het even kan constructieve stukjes te schrijven. Stukjes waar je iets aan hebt, met een lichtpuntje hier en daar. En hoe ik ook zoek, in het verhaal over Shell kan ik geen lichtpuntjes vinden. Of het moet al zijn dat de anti-corruptieorganisatie Global Witness zich heeft vastgebeten in de zaak, de e-mails van Van Beurden en collega’s naar buiten bracht en dat mijn favoriete middagkrant er een voorpaginastuk over publiceerde. Oké, misschien is dat dan het goede nieuws.
– Maar… De affaire wordt per dag minder helder door de rookgordijnen die de betrokkenen opwerpen. De criminele Nigeriaanse ex-politicus Dan Etete, in wiens zakken 300 miljoen Shell-euro’s verdwenen, publiceerde een onnavolgbare verdediging. Ook Shell kwam met een brief waarin alles wordt ontkend. De tactiek lijkt erop gericht om het publiek uiteindelijk verward, vermoeid en schouderophalend te laten afdruipen.
(Stiekem hoop je dat Shell-topman Van Beurden het zelf ook een keertje genoeg vindt en zegt: weet je, al die miljarden die we in Nigeria verdienen, daar gaan we nu gewoon iets goeds mee doen. We ruimen de Niger-delta op, we investeren in plaatselijke ontwikkelingshulp en wat er overblijft stoppen we in duurzame energie.)
– Maar… Het is sociale en zakelijke zelfmoord om al te negatief te praten en te schrijven over de manier waarop Nederland zijn geld verdient. Over Shells oliecorruptie in Nigeria dus, over het baggersmeergeld van Boskalis, of de offshore-omkoperij van SBM, of het doorsluizen van Oezbeekse corruptiemiljoenen door ING of -iets heel anders- de 500 miljoen dieren die jaarlijks onder erbarmelijke omstandigheden worden vetgemest en geslacht in onze vee-industrie. Niet doen! Voor je het weet word je weggezet als een moeilijke moralist en nooit meer gevraagd om een leuke lezing te geven voor de lokale ondernemersvereniging van Pernis of Oss.
– Maar… Het is onmogelijk om je eigen onschuld vol te houden. Ik informeer als ik bij de Shellpomp afreken niet naar de herkomst van de benzine. En als ik m’n vegetarische bami bij de plaatselijke afhaalchinees bestel, vraag ik niet of de eieren waar ze die sliertjes mee maken eigenlijk wel biologisch zijn. Ik denk wel eens: als we aan het einde der tijden, tot ieders verrassing, uiteindelijk toch verantwoording moeten afleggen over onze aardse handel en wandel, dan is deze Ben net zo schuldig als Van Beurden.
Genoeg gepraat. De kunst is -denk ik- om mijn verontwaardiging en schuldgevoelens gewoon maar productief te maken. Na dit Paasweekend weer aan de slag met nog iets meer oog voor de verantwoordelijkheid die je hebt wanneer je zo bevoorrecht bent als ik, jij en de anderen die -pure mazzel- hier zijn geboren en niet in Nigeria.
Ben Tiggelaar
(Verschenen als column in NRC Handelsblad)
Delen
