Werken is een spel, maar één zonder winnaar

Werken is een spel, maar één zonder winnaar
Later dit jaar verschijnt het nieuwe boek van Simon Sinek: The infinite game; Het oneindige spel. Tijdens enkele recente conferenties onthulde de Brits-Amerikaanse denker alvast waar het over gaat. Een vriendin woonde recent zo’n presentatie bij en was zwaar onder de indruk.
Sinek groeide de afgelopen tien jaar uit tot een fenomeen in het bedrijfsleven dankzij zijn TED-talk en zijn boek Start with why; Begin met het waarom. Daarin stelt hij dat goede leiders altijd werken vanuit een hoger doel. In zijn nieuwe verhaal ageert hij nog veel scherper tegen de obsessie van bedrijven met winnen, geld en de korte termijn.
Sinek werd geïnspireerd door religiewetenschapper en filosoof James P. Carse, die op zijn beurt weer gefascineerd was door speltheorie. Volgens Carse kun je iedere menselijke activiteit beschouwen als een spel. Dat geldt voor een school, een huwelijk, maar ook voor je loopbaan of voor een bedrijf.
Carse betoogde dat er in grote lijnen twee spelsoorten zijn: eindige en oneindige. Een eindig spel wordt gespeeld met het doel om te winnen. Een oneindig spel met als doel om het spel gaande te houden. Bij een eindig spel zijn de spelers en de regels bekend en er is een duidelijk slot met een winnaar en verliezers. In een oneindig spel zijn er bekende en onbekende spelers, de omstandigheden en de regels veranderen voortdurend en de spelers moeten zich telkens aanpassen.
Volgens Sinek is het bedrijfsleven – anders dan veel managers denken – een oneindig spel. Bedrijven bestaan namelijk niet om te ‘winnen’, maar om in menselijke behoeften te voorzien. Financiële winst is volgens Sinek daarbij hooguit een randvoorwaarde om in het spel te blijven. Wie dat niet ziet, en het spel speelt alsof het een eindig spel is, met winnaars en verliezers, komt bedrogen uit.
Voor wie het oneindige spel goed wil spelen, heeft Sinek vijf aandachtspunten.
Een hoger doel: formuleer een langetermijndoel waar jij en je collega’s echt voor willen gaan. Een hoger doel draait volgens Sinek altijd om een ideaal en om wat andere mensen echt nodig hebben. Niet om winst voor jezelf.
Moedig leiderschap: we hebben leiders nodig die oprecht geloven in dat hogere doel, die bereid zijn om te zorgen voor hun collega’s en die het lef hebben om ethisch juiste keuzes te maken. Ook als hen dat persoonlijk iets kost.
Onderling vertrouwen: je hebt teams nodig waarin medewerkers zichzelf kunnen zijn, fouten mogen maken en om hulp durven vragen. Collega’s zijn niet bang voor elkaar of voor hun baas, omdat ze weten dat het draait om het hogere doel en niet om ieders individuele carrière.
Een waardige rivaal: rivalen zijn geen vijanden die verslagen moeten worden. Rivalen heb je nodig – binnen een bedrijf en in de markt – om te weten wie je zelf bent en om telkens verder te groeien. Rivalen maken je beter.
Een flexibele aanpak: je doel staat vast, maar je strategie is flexibel. Je bent bereid om zo nodig alles wat je nu doet te veranderen, wanneer blijkt dat dit nodig is voor je hogere doel. Het gaat niet om het beschermen van de status-quo, maar om het streven naar een betere toekomst.
De kritiek op het kortetermijndenken en de geldzucht binnen bedrijven is natuurlijk niet nieuw. Maar dat Sinek, die de afgelopen jaren miljoenen managers en professionals wist te raken, nu ook dit geluid laat horen, maakt het interessant. Een welkome stap in een noodzakelijke transformatie.
Ben Tiggelaar
(verschenen als column in NRC)