Wie wil je zijn in 2021?
Wie wil je zijn in 2021?
Veel mensen willen aan het begin van het nieuwe jaar iets veranderen in hun gewoontes. Meer bewegen, beter zorgen voor aarde en medemens, minder stressen. Dat soort dingen. Maar volgens gedragsonderzoekers is het lonend om voor je zulke voornemens maakt eerst goed naar jezelf te kijken. Wie ben je eigenlijk? En wie zou je willen zijn?
Hoe we over onszelf denken – of, mooier geformuleerd, de verzameling van onze overtuigingen over onszelf – wordt in de psychologie ‘identiteit’ genoemd. En die heeft grote invloed op ons vermogen om te veranderen.
Een onderzoeker die zich hiermee bezighoudt, is Winnie Gebhardt van de Universiteit Leiden. Volgens haar zijn onze gewoontes en identiteit nauw met elkaar verbonden. Een voorbeeld op basis van haar onderzoek: wie lang genoeg rookt, ziet zichzelf uiteindelijk als ‘een roker’. En dat maakt gedragsverandering, stoppen met roken in dit geval, moeilijker. Maar wie leert om anders naar zichzelf te kijken en in staat is zichzelf te zien als een ‘toekomstige niet-roker’ of – in meer symbolische termen – als ‘vrij’ of ‘vastbesloten’, die vergroot daarmee juist zijn kansen op succesvolle verandering.
Volgens Gebhardt is het essentieel dat het nieuwe gewoontegedrag dat we nastreven, past bij de manier waarop we naar onszelf kijken. Op die manier vinden we dat nieuwe gedrag namelijk meteen goed en plezierig. En dat maakt het volhouden ervan een stuk makkelijker.
Tot zover de theorie. Maar hoe pas je dit toe in de praktijk? Onderzoekers van University College London onderscheiden vijf manieren om identiteit in te zetten voor gedragsverandering. Hier komen ze:
1. Jezelf zien als een rolmodel. Wanneer je je realiseert dat jij en je gedrag een voorbeeld voor anderen zijn, kan dat je helpen om tot verandering te komen. Voorbeeld: een vader die inziet dat zijn kinderen zijn gedrag imiteren, kan daardoor gemotiveerd raken om gezonder te eten.
2. Gedrag anders framen. Het kan helpen om een gedragsvoornemen te koppelen aan een waarde die je persoonlijk belangrijk vindt. Zo kun je jezelf voorhouden dat minder vlees eten niet alleen goed is voor het milieu, maar ook gezond. En dat komt goed uit, want gezondheid vind jij heel belangrijk.
3. Onverenigbare overtuigingen. Wie zich realiseert dat zijn oude of huidige gedrag niet past bij wie hij is, raakt gemotiveerd om iets te veranderen. Voorbeeld: tot voorjaar 2020 boekte je eigenlijk wel heel gemakkelijk een vliegreis, terwijl je klimaat en milieu heel belangrijk vindt. Dat moet anders in 2021.
4. Gewaardeerde zelf-identiteit. Schrijf voor jezelf op wat je echt waardevol vindt. Wat is een belangrijke overtuiging of een mooie eigenschap van jou? Of doe een online testje op dit gebied. Kijk vervolgens welk nieuw, ander gedrag hier eigenlijk bij zou horen.
5. Identiteit passend bij nieuw gedrag. Bedenk voor jezelf hoe je tegen jezelf aan zou moeten kijken om nieuw, ander gedrag motiverender te maken. Een voorbeeld: als je wilt stoppen met roken, je toekomstige zelf beschrijven als gezonde, vrije niet-roker.
Ik wens je een 2021 toe dat helemaal bij je past!
Ben Tiggelaar
(verschenen als column in NRC)
Delen
