Zingeving zit soms in simpele zaken
Zingeving zit soms in simpele zaken
Zingeving. Voor veel mensen is dat iets groots, iets bijzonders. Maar onderzoek laat zien dat ook doodgewone dingen eraan kunnen bijdragen. ‘MIL’ heet het in de wetenschappelijke literatuur: meaning in life.
En niet alleen is het fijn MIL te ervaren, er zijn ook plezierige neveneffecten. Zo is het goed voor je geestelijke gezondheid, leef je langer en heb je meer succes in je werk. Best de moeite waard.
Volgens een overzichtsstudie van een paar jaar geleden spelen drie bronnen een belangrijke rol bij het ervaren van MIL: betekenis, doelgerichtheid en samenhang (in de onderzoeksliteratuur: significance, purpose, coherence). We ervaren zingeving wanneer ons leven belangrijk lijkt, ergens naartoe gaat en logisch voelt. Herkenbaar?
Samenhang
Over betekenis en doelgerichtheid hebben we het graag, maar de factor samenhang blijft vaak wat onderbelicht. Twee psychologen die zich juist op dit fenomeen hebben gestort, zijn Samantha Heintzelman en Laura King. Zij ontdekten in hun experimenten dat zelfs wanneer proefpersonen triviale dingen zien – zoals foto’s van bomen of woordgroepen – die onderling samenhangen, ze meer zingeving ervaren.
Hoe verklaren onderzoekers de relatie tussen coherentie en zingeving? Ons brein construeert automatisch relaties tussen wat we meemaken en waarnemen. Zo ordenen we losse stukjes informatie over de wereld en ons leven. Dit geeft ons het plezierige gevoel dat de dingen kloppen.
Wie meer samenhang ziet, ervaart meer orde, duidelijkheid en begrip, en minder chaos, onzekerheid en verwarring. Een mooie vergelijking die ik tegenkwam: het leven lijkt op een orkest. Als alle instrumenten door elkaar spelen, raak je van de wijs. Maar als ze harmonieus samengaan, hoor je prachtige muziek.
Routines
Wie meer zingeving wil via coherentie, kan diverse dingen doen. Bijvoorbeeld: zoeken naar patronen in het leven door te lezen of te schrijven over wat je meemaakt.
Ook dagelijkse routines en gewoontes dragen volgens onderzoek bij aan het ervaren van betekenis.
Hoe dan? Routines zijn handelingen die we frequent herhalen. Ze zijn meestal gekoppeld aan vaste prikkels in de omgeving en volgen voorspelbare patronen. Daardoor bieden ze houvast in een wereld waar chaos en toeval een belangrijke rol spelen.
Over wat voor routines hebben we het? Heel eenvoudige, zoals: je kantoor netjes houden, een vast werkschema hanteren, een wekelijkse ontmoeting met vrienden, zelfs het rijden van je woon-werkroute, volgens onderzoeker Heintzelman.
Routines kunnen dus bijdragen aan het ervaren van MIL – en omgekeerd. Heintzelman en collega’s wijzen erop dat in fenomenen die krachtig kunnen bijdragen aan zingeving, zoals werk, relaties en religie, vaak een belangrijke plek is weggelegd voor routines, gewoontes en rituelen.
De gewone dagelijkse dingen
Kort en goed: zingeving hoeft niet te draaien om buitengewone gebeurtenissen en activiteiten. We kunnen ook prima MIL ervaren door de gewone dagelijkse dingen die we doen.
Nog mooier is het misschien wanneer je de drie bronnen van zingeving – betekenis, doelgerichtheid en samenhang – kunt bundelen tot waardevolle rituelen.
Ik noem maar iets: het dagelijks koken van een gezonde, duurzame maaltijd; een vast avondje uit met je partner; of iedere week allerlei onderzoek samenvoegen tot een leuk, coherent stukje voor deze krant.
Ben Tiggelaar
Verschenen als column in NRC
Delen
