3. Iets nieuws leren is voor volwassenen vaak heel frustrerend. Wat doe je daaraan?
De begindip
Ik had er laatst flink last van: de begindip. Het gevoel dat je een enorme klungel bent tijdens het leren van iets nieuws. In mijn geval ging het om een zeilcursus. Maar je kunt het ook ervaren wanneer er iets verandert op je werk of als je aan een nieuwe baan begint.
Ook al ben je enthousiast over de verandering, het gestuntel in het begin kan je onzeker en chagrijnig maken. Zeker wanneer je een oude manier van werken – die het nog prima deed – moet inruilen voor iets nieuws.
Wat doe je tegen die dip? Hoe zorg je dat je dit dal aan de juiste kant verlaat?
Ongemak hoort erbij
Veel volwassenen zijn vergeten dat ongemak een essentieel onderdeel is van leren en ontdekken. Dat zegt Sarah Stein Greenberg, directeur van het designinstituut van Stanford University en gespecialiseerd in innovatie en creativiteit.
Leren is soms lastig. En dat is prima. Onderzoek laat zien dat wie wat meer worstelt om iets onder de knie te krijgen, later juist beter presteert in uitdagende praktijksituaties. Dit komt onder meer doordat je zaken beter onthoudt als je meer moeite moet doen om ze te leren.
Maak er een tekening van
Volgens Greenberg helpt het om je ontwikkeling te tekenen. Ze noemt dat een ‘Learning Journey Map’: een kaart van de hoogte- en dieptepunten tijdens een periode van leren en veranderen. Hoe werkt dat? Je pakt een A4’tje en tekent daarop een horizontale lijn met pieken en dalen die je momenten van angst, frustratie, opluchting, teleurstelling en euforie verbeeldt tijdens een periode van ontwikkeling en verandering.
In een andere kleur teken je daar doorheen je leerlijn. Die geeft weer op welke momenten je weinig of veel leerde. Je schrijft erbij wat je hebt opgestoken.
Volgens Greenberg helpt dit ons om te zien dat we vaak wijzer worden van moeilijke momenten. Ook ontdekken we hoe we de volgende keer nog effectiever kunnen leren.
Mooie aanpak. De begindip wordt minder vervelend wanneer je hem gaat zien als een signaal dat je je aan het ontwikkelen bent.
Leren als een kind
Psycholoog Rachel Wu en haar collega’s doen onderzoek naar leren op latere leeftijd. Volgens hen zijn er allerlei technieken die volwassenen helpen om door te zetten als ze iets nieuws willen leren. Het is bijvoorbeeld nuttig om je te realiseren dat je vermogens niet vastliggen, maar dat je je steeds weer verder kunt ontwikkelen.
Ook is het slim om niet alleen te vertrouwen op boeken of instructiefilmpjes, maar om te werken met een echte instructeur of docent die kijkt naar wat je al kunt en je stapsgewijs verder helpt. En het helpt wanneer je vaak verschillende nieuwe dingen probeert. Dat lijkt eigenlijk op de manier waarop kinderen leren, zegt Wu. En dat werkt.
Je leert tegenwoordig je hele loopbaan lang. En dat is soms best lastig. Zeker voor een volwassene zoals ik die graag professioneel overkomt. Ik zal moeten accepteren dat ik op talrijke terreinen nog een beginneling ben voor wie er nog heel veel te ontdekken valt.
Ben Tiggelaar
Verschenen als column in NRC