8. Zo begin je gewoon weer opnieuw
Zo begin je gewoon weer opnieuw
Je werkdruk verminderen. Vaker nee zeggen. Klimaatbewust leven. Meer tijd besteden aan je dierbaren. Gezonder eten. Meer bewegen. Veel mensen willen iets veranderen aan zichzelf. Aan hoe ze leven. Aan de manier waarop ze werken. En in 2023 moet het echt gebeuren. Voor de zoveelste keer.
Maar het achterlaten van oude gedragspatronen en het ontwikkelen van nieuwe routines is moeilijk. En het aanbod aan tips en lessen op dit gebied is zo overweldigend, dat je soms maar liever gewoon zelf wat gaat rommelen.
Daarom twee eenvoudige handreikingen. Om gewoon weer opnieuw te beginnen met het aanbrengen van kleine of grote verbeteringen in ons leven.
1 Verklein het ongemak van je verandering waar mogelijk.
Omdat we meestal te lang wachten met veranderingen die goed voor ons zijn, willen we – als het dan eindelijk echt gaat gebeuren – duchtig ingrijpen en het roer stevig omgooien. Dat eindigt doorgaans in een desillusie.
Effectiever is om het eenvoudig te houden. Door je iets voor te nemen dat je nu al kunt (en misschien af en toe al doet). Iets waar je nu ook al gemotiveerd voor bent (omdat je zelf hebt ervaren dat het werkt). Iets dat je nu al in je huidige sociale en fysieke omgeving gewoon kunt uitvoeren.
Oftewel: begin je verandering met kleine, gemakkelijke acties. Stapjes waarvan je zeker weet: dat gaat lukken. Sta niet meteen een uur eerder op om te gaan sporten. Maar sta vijf minuten eerder op en besteed die aan beweging die je plezierig vindt. Doe er een week later nog eens vijf minuten bij. En de week daarna weer.
Ons brein is dol op gemak. Het geniet er bovendien van wanneer dingen lukken. Wie zijn bovenkamer op deze punten een beetje tegemoetkomt, vergroot de kans op een geslaagde verandering.
2 Koester het ongemak dat nog resteert.
Hoezeer je ook je best doet om een verandering zo moeiteloos mogelijk te maken, het levert altijd enig ongemak op. Of je nu voor het eerst meedoet met een hardloopclubje. Of een aantrekkelijke klus afwijst omdat je je agenda dit jaar niet te vol wilt proppen. Onzekerheid, twijfel, teleurstelling en spierpijn horen erbij.
De kunst is om dit ongemak te zien voor wat het is: een signaal dat je progressie boekt. Alleen wie nooit iets leert, wie nooit iets verandert, ervaart geen ongemak.
Gedragsonderzoekers Ayelet Fishbach en Kaitlin Wooley voerden recent een reeks experimenten uit, waarbij proefpersonen iets nieuws, iets anders dan gebruikelijk moesten doen. Onder meer: een improvisatieles volgen bij een theaterschool; schrijven over hun emoties; een artikel vanuit een ander politiek kamp lezen.
Een deel van de mensen werd gevraagd om het ongemak actief op te zoeken en te interpreteren als een positief signaal: ik leer iets nieuws. Deze groep bleek vervolgens in alle experimenten meer gemotiveerd om door te zetten en boekte uiteindelijk ook de meeste vooruitgang.
Het lijkt tegenstrijdig. Ga voor gemak én omarm het ongerief. Maar het is eigenlijk best logisch. Langdurig vrijwillig onbehagen verdragen, dat ligt nu eenmaal niet in onze aard. En een verandering volledig vrij van ongemak, die is doorgaans niet de moeite waard.
Ben Tiggelaar
Verschenen als column in NRC